Заклікамі, загаворамі, песнямі імкнуліся наблізіць прыход вясны — ад гэтага шмат у чым залежыў дабрабыт селяніна. Адзначалі свята па ўсёй краіне. Але што цікава: у розных рэгіёнах — у розны час. Дзесьці “вяснянкі” пачыналі спяваць ужо напрыканцы лютага, а дзесьці — пасля Вялікадня ці перад святам Юр’я, якое адзначаецца аж у маі. У многім гэта было звязана з рознымі кліматычнымі ўмовамі. Нават назвы свят, якія мелі адну мэту — наблізіць вясну, адрозніваліся. Напрыклад, на Убарцкім Палессі адзначалі “Чырачку”, а на Пасожжы — “Луцу”. Найчасцей жа ўжывалася назва “Гуканне вясны”, звязаная з сакральна-магічнымі песнямі-заклічкамі, у якіх кожны радок завяршаўся працяглым “гу-у-у”.
Святкаваць звычайна пачыналі апоўдні. Вяскоўцы, у прыватнасці, моладзь, збіраліся разам і ішлі на самае высокае месца ў наваколлі, спяваючы па дарозе песні: “Свяці-свяці, сонейка, каб нам было цёпленька, пад хатаю седзячы, лусту хлеба дзержачы…” Узвышша выбіралі нездарма. Яно першае вызвалялася ад снегу, было больш блізкім да сонца і больш бачным для птушак, якіх клікалі з выраю, каб тыя прынеслі вясну. На “Гуканне вясны” не толькі спявалі і свісцелі ў гліняныя свісцёлкі. Раскладвалі вогнішча, у якім палілі старыя рэчы, а таксама вадзілі карагоды, гушкаліся на арэлях (лічылася, чым вышэй ляцяць арэлі, тым вышэйшыя вырастуць лён і збажына).
Цікавая традыцыя — вырабляць птушачак, якія сімвалізуюць вясну і цеплыню. У адных вёсках іх выраблялілі з саломы, у другіх — з паперы, у трэціх — з цеста.
mila@sb.by
